ارزیابی بیمار مبتلا به زخم

اغلب مشاهده می ‏شود بر بالین بیماری که دچار زخم است شخص بیمار به عنوان فردی که دچار عارضه شده است نادیده گرفته می‏ شود. به طور مثال وقتی در بخش راجع به بیمار مبتلا به پای دیابتی می‏ خواهیم صحبت کنیم می گوییم ”امروز دوتا پای دیابتی داریم“ و بلافاصله در مورد خصوصیات زخم هریک شروع به صحبت می کنیم. اما باید درنظر داشت که ارزیابی وضعیت سلامت عمومی بیمار، تعیین کننده وضعیت ترمیم زخم است. بنابراین، بررسی وضعیت کلی بیمار برای طرح و ارزیابی برنامه مراقبتی الزامی است. پس نتیجه می گیریم که ارزیابی بیمار مبتلا به زخم همواره شامل دو جزء است:
ارزیابی بیمار و ارزیابی زخم
که ما در این مقاله به طور اختصاصی، می خواهیم به بخش “ارزیابی بیمار” بپردازیم.

ست پانسمان یکبار مصرف

ارزیابی بیمار

و اما چه نکاتی را باید در خصوص ارزیابی بیمار در نظر گرفت؟

1. تاریخچه بالینی
2. وضعیت سیستم ایمنی
3. سطح گلوکز خون
4. هیدراتاسیون
5. اکسیژن و خون رسانی

• تاریخچه بالینی

مانند مواجهه با هر بیمار دیگری، ابتدا شرح حال از بیمار می گیریم تا علت آسیب بافتی مشخص شود.
مواردی مثل فشار، نیروهای مکانیکی یا تروما…. در خصوص بیماری های احتمالی موثر در ترمیم زخم مانند دیابت, بیماریهای عروقی, نارسایی قلبی و اختلال سیستم ایمنی سوال می کنیم. داروهایی که بیمار استفاده می کند را باید مشخص کنیم، همانطور که می دانید، برخی داروها مثل کورتون ها میتواند در ترمیم زخم اختلال ایجاد کند.
همچنین در خصوص تغذیه وی باید اطلاعاتی داشته باشیم، می دانید که ویتامین ها و پروتئین ها نقش موثری در ترمیم زخم دارند. و اینکه آیا فرد سیگاری و الکلی است یا خیر، که می دانید این موارد می توانند در اکسیژن رسانی به بافت اختلال ایجاد کنند.
و در خصوص میزان تحرک وی باید آگاهی کسب کنیم که ببینیم جریان خون لازم برای ترمیم در ناحیه زخم برقرار است یا خیر.

• وضعیت سیستم ایمنی

سیستم ایمنی نقش اساسی در ترمیم زخم بازی می‏ کند. در صورت اختلال این سیستم در شرایطی مانند ایدز، مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی (کورتیکواستروئیدها، داروهای شیمی درمانی) و رادیوتراپی، در روند ترمیم زخم تغییر ایجاد می شود .

• سطح قند خون

_ سطح قند خون

صرف نظر از عامل ایجاد زخم، برای ترمیم زخم با یک سرعت مطلوب سطح قند خون باید زیر 200 mg/dl باشد. سطوح بالاتر از این میزان سبب اختلال عملکرد گلبو های سفید شده و ترمیم به تاخیر می‏افتد. دیابت علاوه بر ایجاد مشکلات عروقی که سبب هایپوکسی بافتی می‏شود، به دلیل ایجاد هایپرگلیسمی و با اختلال در کموتاکسی، فاگوسیتوز و عملکرد کمپلمان‏ ها سبب تضعیف نقش نوتروفیل ‏ها و ماکروفاژها شده و ترمیم زخم را به تاخیر می‏اندازد.

_ HbA1c نیز نشان دهنده سطح گلوکز خون و تاثیر درمان دیابت می ‏باشد. بالا بودن آن نتایجی مشابه بالا بودن سطح قند خون خواهد داشت ولی نشان دهنده متوسط قند خون طی 1 تا 3 ماه اخیر بیمار است.

• هیدراتاسیون

_ اثرات دهیدراتاسیون
دهیدراتاسیون با کند کردن متابولیسم بدن سبب اختلال در ترمیم زخم می ‏شود. همچنین از نظر تورگور پوستی بررسی می شود (تورگور پوستی (Skin turgor) یا خاصیت ارتجاعی پوست به مقدار زمانی گفته می شود كه طول می کشد پوست بعد از کشیده شدن توسط نیشگون به حالت قبلی برگردد)
پس با کم شدن تورگور پوستی، پوست در معرض ایجاد زخم ‏های جدید قرار می ‏گیرد.

• اکسیژن و خونرسانی

هر عاملی که اکسیژن رسانی را مختل کند سبب تاخیر ترمیم می‏شود. عواملی مانند:

_ اختلال تبادلات گازی
_ پایین بودن هموگلوبین خون
_ پایین بودن فشار خون
_ سیگار

سیگار از 3 طریق می تواند ترمیم را دچار مشکل کند.

نیکوتین یک منقبض کننده عروقی قوی می ‏باشد که می‏ تواند عروق محیطی را تنگ کرده و سبب کاهش جریان خون به پوست شود.
در مقایسه با اکسیژن، گاز مونواکسید کربن موجود در دود سیگار بسیار راحت تر با هموگلوبین باند می‏ شود در نتیجه ظرفیت حمل اکسیژن خون کاهش می یابد.
و اثر سوئی که در دراز مدت ایجاد می کند، این است که به بافت ریه آسیب می زند و اکسیژن رسانی به خوبی صورت نمی گیرد